شرکت های دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان چگونه در ایران هستند؟
شنبه 16 شهريور 1398
1380
انواع شرکت های دانش بنیان
برای آشنایی با شرکت ها دانش بنیان در ابتدا باید بدانید، شرکت های دانش بنیان به چهار دسته تقسیم می شوند که این دسته بندی مشخص کننده ی مزایای انواع شرکت های دانش بنیان می باشد. در این قسمت به معرفی این دسته بندی و نوع دیگری از تقسیم بندی شرکت های دانش بنیان بسته به نوع فعالیتشان می پردازیم.
دانش بنیان نوپا نوع یک
شرکت های دانش بنیان نوپا در گذشته به شرکت هایی گفته می شد که عمر آن ها کمتر از سه سال بود. با تغییر آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان، شرکت های دانش بنیان نوپای نوع یک، شرکت هایی هستند که فاقد اظهار نامه مالیاتی بوده و یا درآمدی نداشته باشند (اظهار نامه مالیاتی صفر)، محصول این شرکت ها باید به مرحله ی تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه ی آزمایشگاهی ساخته شده باشد. این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه ، باید از سطح فناوری بسیار بالایی برخوردار بوده ارزش افزوده زیادی را ایجاد نماید تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک گردد.
دانش بنیان نوپا نوع دو
شرکت های دانش بنیان نوپای نوع دو شرکت هایی هستند که فاقد اظهار نامه مالیاتی بوده و یا درآمدی نداشته باشند (اظهار نامه مالیاتی صفر)، محصول این شرکت ها باید به مرحله ی تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه ی آزمایشگاهی ساخته شده باشد. این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه ، باید از سطح فناوری نسبتا بالایی برخوردار بوده و مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح دو گردد. محصولات فهرست سطح دو نسبت به فهرست سطح یک از پیچیدگی فنی کمتری برخوردار هستند. شرکت های دانش بنیان نوپا نوع دو تمام مزایای شرکت های دانش بنیان نوپا نوع یک به غیر از معافیت مالیاتی را دارا می باشند.
دانش بنیان تولیدی نوع یک
شرکت های دانش بنیان تولیدی در گذشته به شرکت هایی گفته می شد که عمر آن ها بیشتر از سه سال بود. این شرکت ها علاوه بر این که از نظر فنی بررسی می شدند، از نظر مالی نیز مورد بررسی قرار می گرفتند و می بایست حداقل ۵۰% از فروش آخرین اظهار نامه مالیاتیشان از محصول دانش بنیانشان باشد.
تغییر آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان تاثیر زیادی روی نحوه ارزیابی این شرکت ها نداشته و شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع یک شرکت هایی هستند که بیش از ۵۰% درآمدشان در آخرین اظهار نامه مالیاتی از محصول دانش بنیانشان باشد. محصول این شرکت ها باید به مرحله ی تولید رسیده و این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه ، باید از سطح فناوری بسیار بالایی برخوردار بوده ارزش افزوده زیادی را ایجاد نماید تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک گردد.
انواع شرکت دانش بنیان تولیدی نوع یک
دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی)
شرکت های دانش بنیان صنعتی در گذشته به شرکت هایی گفته می شد که عمر آن ها بیشتر از سه سال بود. این شرکت ها علاوه بر این که از نظر فنی بررسی می شدند، از نظر مالی نیز مورد بررسی قرار می گرفتند و می بایست حداقل ۱۰% از فروش آخرین اظهار نامه مالیاتیشان از محصول دانش بنیانشان باشد.
این شرکت ها از معافیت مالیاتیبرخوردار نبودند. با تغییر آیین نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان، سه نوع از شرکت ها با شرایط مختلف می توانند تاییدیه شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی) را دریافت کنند.
شرکت هایی که محصولاتشان به مرحله ی تولید رسیده و این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه، باید از سطح فناوری نسبتا بالایی برخوردار بوده و مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح دو گردد.
شرکت هایی که پروژه های مهندسی، پیمانکاری و ساخت EPC باشد منوط به این که حداقل ۱۰% پروژه شامل معیار های دانش بنیان باشد.
شرکت هایی هستند که محصولاتشان به مرحله ی تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه ی آزمایشگاهی ساخته شده باشد. این محصول علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه ، باید از سطح فناوری بسیار بالایی برخوردار بوده ارزش افزوده زیادی را ایجاد نماید تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک گردد.
دانش بنیان تجاری سازی
بزرگترین مشکل و معضل شرکت‌های دانش بنیان، تجاری سازی محصولات و فروش آن ها، می‌باشد. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شرکت‌هایی که خدمات آنها باعث سهولت در روند فعالیت و رونق کسب و کار شرکت‌های دانش بنیان و یا فناور (غیر دانش بنیان) شود را به عنوان شرکت‌های دانش بنیان تجاری سازی مورد تأیید قرار می‌دهد.
به همین منظور در فهرست کالاها و خدمات دانش بنیان بخش تجاری سازی، قسمتی در خصوص شرکت‌هایی که با خدمات خود باعث رونق بخشیدن به کسب و کار شرکت های دانش بنیان یا فناور می‌شوند قرار داده شده است تا شرکت های فعال در این حوزه بتوانند در مورد دسته‌های موجود و مورد تأیید در بخش تجاری اطلاعات کسب کنند.
دانش بنیان فرآیندی و خدماتی
شرکت هایی که با استفاده از تجهیزات و فرآیندهایی که دارای شرایط آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت های دانش بنیان است، محصولات غیر دانش بنیان تولید نمایند، می‌توانند گرید دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی) را دریافت کنند.
لازم به ذکر است که تفاوت شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو(صنعتی) با شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع یک فقط در عدم استفاده معافیت مالیاتیمی‌باشد.
انواع شرکت دانش بنیان فرآیندی و خدماتی
انواع شرکت دانش بنیان نرم و هویت ساز
دانش بنیان نرم و هویت ساز
پس از پیگیری های مکرر و با حمایت معاون علمی رئیس جمهور،ستاد نرم و هویت ساز در معاونت علمی ریاست جمهوری تاسیس گردیده و اقدام به تدوین آیین نامه در این حوزه نموده است.
شرکت های فعال در حوزه فناوری های نرم، باید مانند سایر شرکت های دانش بنیان از محصولات دانش بنیان با تکنولوژی بالا برخوردار باشند و همچنین پارامترهای مالی، فنی و تحقیق و توسعه نیز در مورد این شرکت ها مورد بررسی قرار می گیرد.
دانش بنیان حوزه EPC
شرکت هایی که درآمدشان از پروژه های مهندسی، پیمانکاری و ساخت EPC باشد منوط به این که حداقل ۱۰% پروژه شامل معیار های دانش بنیان باشد، می توانند گرید دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی) را دریافت کنند.
لازم به ذکر است که تفاوت شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی) با شرکت های دانش بنیان تولیدی نوع یک فقط در عدم استفاده معافیت مالیاتیمی‌باشد.
فهرست کالا و خدمات دانش بنیان برای تهیه فهرست، منابع مختلفی موردتوجه و بررسی قرار گرفتند. یکی از این منابع، تجربیات و دسته‌بندی‌ها و فهرست‌های مشابه خارجی بود که در طول سال‌های مختلف و توسط صاحب‌نظران، کشورها یا سازمان‌های بین‌المللی تهیه و ارائه‌شده بود. از آن جمله می‌توان به دستهبندیهای برخی مراکز انتقال تکنولوژی در دنیا مانند Yet2، APCIT و RTTN ، چارچوب پیشنهادی سازمان جهانی مالکیت فکری، و برخی دیگر از مطالعات بین‌المللی ازجمله تحقیقات سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه و دسته‌بندی آمار سازمان ملل اشاره نمود. فهرست کالاهای مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل نیز از اسناد مهمی بود که در همین زمینه موردتوجه قرار گرفته است.
در ادامه این فرایند، فناوری‌ها، صنایع و کالاهای معرفی‌شده در اسناد ملی مرتبط نظیر موارد زیر نیز بررسی شد:
– اولویت‌های فناوری «نقشه جامع علمی کشور»
– فهرست صنایع نوین برای استقرار در شعاع تهران (جهت اجرای مصوبه هیئت وزیران مورخ 18/5/88)
– «سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور» تهیه‌شده توسط دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری سال 1391
– «طرح آمایش صنعتی و معدنی»، بخش فناوری‌های پیشرفته، تهیه‌شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت
– دسته‌بندی سازمان گسترش و نوسازی صنایع در خصوص صنایع پیشرفته
علاوه بر دستهبندیهای فوق‌الذکر، برخی تجربیات داخلی مرتبط، به‌ویژه تجربیات مربوط به حمایت‌های قبلی از شرکت‌های دانش‌بنیان و طرح‌های برگزیده کشور در جشنواره‌های ملی نیز موردبررسی قرار گرفت.
اما به‌منظور تهیه فهرست مناسبی که علاوه بر لحاظ نمودن تحولات اخیر فناوری در سطح جهانی و سایر اسناد و تجربیات ملی، تناسب لازم با آخرین اقتضائات بومی و ملی را نیز داشته باشد، شبکه گسترده‌ای از صاحب‌نظران تشکیل و نظرات ایشان اخذ شد. ترکیب صاحب‌نظران مورد مشاوره به‌گونه‌ای انتخاب شد که حتی‌المقدور در هر یک از حوزه‌های فناوری یا صنعتی، متخصصانی از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، صنایع و تشکل‌های بخش خصوصی، و دستگاه‌های دولتی متولی و مرتبط با آن حوزه، حضور داشته باشند.
معیارهای گزینش کالاهای دانش بنیان
در این مرحله، ویژگی‌ها و معیارهای زیر برای گزینش کالاهای دانش‌بنیان موردتوجه قرار گرفت:
نیاز به فعالیت‌های تحقیق و توسعه متمرکز و برنامه‌ریزی‌شده توسط گروه‌های متخصص
اهمیت راهبردی و حیاتی برای کشور
وابستگی به خارج در کنار دشواری‌های ناشی از تحریم و ارزبری بالا
نوآوری در سطح ملی و شکل نگرفتن بازار عرضه (و بعضاً تقاضا) در کشور در آن محصول
دارای ارزش‌افزوده بالا
کسب نظرات از افراد در هر یک از حوزه‌ها، به‌صورت مکرر و طی فرایندهای رفت و برگشتی انجام پذیرفت و در هر مرحله نظرات هر یک از صاحب‌نظران، توسط سایر مشاوران آن حوزه بازنگری و تکمیل و نهایتاً به جمع‌بندی نهایی رسید. جمع‌بندی نهایی در دو مرحله به اطلاع کلیه دستگاه‌های حاکمیتی مرتبط با صنعت و بخش‌های تولیدی کشور و تعدادی از صاحب‌نظران حوزه‌های سیاست‌گذاری و فناوری نیز رسیده و نظرات ایشان نیز اخذ شد. به‌این‌ترتیب فهرست اولیه، متناسب با آخرین تحولات و راهبردهای صنعتی و فناوری کشور، مورد بازنگری جدی و عمیق قرار گرفت.
